Maar Sanne legt uit, dat juist dit is, zoals eeuwen geleden grote gebieden in Oost Nederland er uitzagen; kleinschalig en zacht glooiend… Op een prachtige zonnige zomerse vrijdagavond is een groep actieve leden van GroenLinks Lochem bijeen voor een imponerende excursie door het Stelkampsveld, net even buiten Barchem in de richting van Borculo. Stelkampsveld; een oud beekdal, onderdeel uitmakend van landgoed Beekvliet, is een natuurgebied van Staatsbosbeheer, dat onlangs door de EU is aangemerkt met de status Natura 2000 gebied. Hetgeen inhoud dat het van buitengewone waarde is bij de doelstelling van de EU om de achteruitgang van de biodiversiteit een halt toe te roepen.

We wandelen gezamenlijk over een zandweg door een mooi bos. Sanne Beld; boswachter bij SBB, verteld ons dat dit gebied de komende jaren verder in ontwikkeling wordt genomen en er ingrijpende plannen zijn voor noodzakelijke herstelmaatregelen om de natuur meer kans en ruimte te geven.

Het bos waar we door wandelen moet deels plaats gaan maken om er een heideveld te laten ontstaan.

Als het bos even later overgaat in een meer open terrein, komen we langs één van de uitdagingen in dit gebied; een strakke maisakker. Het oogt een beetje ongepast in het zo natuurlijke gevarieerde landschap.

Sanne verteld ons dat er veel overleg nodig is met de andere grondgebruikers, in dit geval de boeren, om samen tot een goede inrichting te komen.



Even later komen  we langs een roggeakker. Was dit begin vorige eeuw nog een van de meest belangrijke graangewassen, nu wordt rogge nog slechts incidenteel geteeld en is vooral bij natuurbeschermingsorganisaties geliefd. Rogge groeit  goed op armere zandgronden. Daarnaast is het van nature een sterk en vitaal gewas, waarin bij natuurlijke teelt ook veel andere kruiden, zoals korenbloemen, klaprozen en wikke en tal van insecten en kleine dieren zich thuis voelen.



Onze wandeling vervolgt zich langs het eigenlijke Stelkampsveld. Een zwak glooiend gebied;  met afwisselend  wat bomen, struiken, heideveldjes, blauw graslandjes, natte vennetjes, hogere zandruggetjes. Wat een prachtig mooi divers landschap en het oogt bijna… buitenlands.

Sanne legt uit, dat juist dit is, zoals eeuwen geleden grote gebieden in Oost Nederland er uitzagen, kleinschalig en zacht glooiend. Maar door eeuwen van menselijke bedrijvigheid en ingrijpen voor o.a. de landbouwontwikkeling, is het landschap steeds verder verandert tot wat het nu veelal is;  efficiënt, strak, vlak, maar met zoveel minder natuurlijke variatie en biodiversiteit.



Van afstand oogde het al mooi, maar de werkelijke pracht wordt ons pas duidelijk als we Stelkampsveld inlopen. Al snel zien we overal verschillende soorten wilde orchideeën,  en vele  andere zeldzame mooie plantjes, met bijzondere namen; blauwe knoop,  heidekartelblad, grote wolfsklauw, kleine en ronde zonnedauw (vleesetend plantje) en nog vele andere, bijzondere biezen en wieren… Waarvan Sanne en/of Thijs ons vakkundig vertellen wat het is, en waarom het juist hier nog wel groeit. Kortom met recht is Stelkampsveld een “Parel” in de Achterhoek.





Niet veel later zien we een frisgroen, strak, vlak, onlangs nog bemest, intensief beheerd grasperceel. Voor grootschalige productieboeren ook een parel, maar hier in dit rijke, natuurlijke landschap vooral getuigend van armoe aan diversiteit en natuurwaarden. Sanne staat er met ons bij stil en verteld over de plannen, om ook dit grasperceel om te vormen, tot een rijk natuurlijk gebied. Hiertoe dient de ‘verontreinigde toplaag’ afgegraven en afgevoerd te worden. …



Echter Sanne, deze ‘verontreinigde toplaag’ is natuurlijk wel de vruchtbare humus en organisch stofrijke bouwvoor, die mits duurzaam en goed beheerd juist ook enorm waardevol is en daarom ook gekoesterd en verzorgd dient te worden. Omdat de bouwvoor toch de basis is van onze toekomst.  Voor onze voeding en omdat het leven van plant, dier en mens en de gehele aarde hier direct voor een groot deel afhankelijk van is. 



Boeiend, leuk en bijzonder om het spanningsveld; natuur en landbouw hier als tegenpolen in één excursie te zien.

 Zo is één van de andere grote uitdagingen in dit gebied de wens om het verder te  vernatten. In Stelkampsveld komt van nature kalkrijk kwelwater omhoog, hetgeen deze mooie en bijzondere vegetatie mogelijk maakt. Echter vanuit landbouwoogpunt is vernatting niet direct gewenst. En grondwaterpeil hier verhogen heeft ook directe gevolgen voor de omliggende landbouwgronden.



Belangrijk en inzet van GroenLinks is natuurlijk om dit schijnbare spanningsveld van tegenstellingen,  mee om te vormen tot een uitdaging.

Een uitdaging waarin er kansen zijn voor beiden. Natuur en biodiversiteit zich verder laten ontplooien en ontwikkelen. Met daarnaast in de directe omgeving een zoveel mogelijk passende maar ook vitale vorm van landbouw en bestaansrecht voor de boeren.

Voor Staatbosbeheer, het Waterschap, de boeren in de streek, de overheden, alle andere partijen. Kortom voor alle betrokkenen ligt hier de misschien niet altijd makkelijke, maar wel boeiende taak.  Om tezamen in gesprek en met respect voor elkaar,  als hopelijk aanvullende partners te werken aan verdere inrichting van dit bijzondere Beekvliet.



Zodat nu en ook in de toekomst nog vele mensen kunnen genieten van dit bijzondere gebied en hopelijk zien zij dan wel…

… luierend op de bladeren van de wilde braam in de avondzon aan de rand van een vennetje, de boomkikker!

Wij zochten er deze avond tevergeefs naar... Zeldzaam in Nederland, maar hier komt hij, gelukkig in steeds grotere aantallen, wel voor.



Sanne, rest mij jou namens iedereen van Groenlinks Lochem die hier aanwezig waren te danken voor deze leerzame en boeiende rondleiding!



Willem Beekman, lid GroenLinks Lochem.