9 september werd in de Schouwburg een tipje van de sluier opgelicht. Daar was een symposium over Cradle to Cradle (Wieg tot Wieg): een nieuwe manier van denken over produceren en consumeren. Daaraan wil onze GroenLinks-wethouder Thijs de la Court een spannende inhoud geven in Armhoede, de oude regionale stortplaats vlakbij Lochem.
Maar eerst: waar gaat het om? De Duitse scheikundige Michael Braungart, één van de grondleggers van deze manier van denken, was uitgenodigd om het ons uit te leggen. Als we kijken naar de gebruikelijke manier van produceren en consumeren dan gaat het als volgt: je maakt wat, je gebruikt het en als het niet meer werkt wordt het afval. Soms kun je het gedeeltelijk nog hergebruiken, maar wel op een lager kwalititeisnivo. De uitdaging van Cradle to Cradle is dat je geen afval meer achterlaat, wat je ook doet. Dat kan door zo te produceren dat alles in een kringloop past. De stoel die je koopt krijg je in bruikleen. Als die versleten is gaat hij weer terug naar de fabrikant. De stoel is zo gemaakt dat hij gemakkelijk gedemonteerd kan worden en (gedeeltelijk) hergebruikt. Dat blijft in de technologische kringloop. En nu komt het: als iets niet meer technologisch gebruikt kan worden breng je het in de biologische kringloop. Braungart noemde als voorbeeld dat er al een T-shirt op de markt is dat je op de composthoop gooit als het versleten is. Dit betekent dat je al bij het maken van een product je materialen en je ontwerp zo moet kiezen dat het, als het afval zou worden, niet naar de stort hoeft maar technologisch of biologisch hergebruikt kan worden. Dit vraagt een heel nieuwe manier van denken.
Thijs de la Court vertelde welke plannen er zijn om in Armhoede een Cradle to Cradle–project op te zetten. In de gemeente Lochem zijn allerlei afvalstromen: van Coberco, van agrarische bedrijven, van groenbeheer, van stadsriolering etc. Daarin zitten waardevolle stoffen die biologisch hergebruikt kunnen worden. Niet alleen voor de productie van biogas. Er zitten ook voedingsstoffen in voor het kweken van algen. De kweeksloten voor de algen zou je mooi kunnen aanleggen op de nu afgedekte vuilstort in Armhoede. Algen zijn een waardevolle grondstof voor olie, bioplastik en veevoer: dit is dus niet zo maar hergebruik van afval, je maakt iets van hogere kwaliteit! Het veevoer kan dichtbij gebruikt worden door For Farmers. Zo voorkom je dat je afvalstromen ver moet vervoeren en ook de afzet kan, in elk geval voor een deel, dichtbij gebruikt worden. Een uitdagend plan. Eerst zal heel goed moeten worden onderzocht of het uitvoerbaar is. De volgende dag is Braungart in Lochem gebleven om hierover mee te denken.
Er blijven rond Cradle to Cradle bij mij wel wat vragen knagen.
· Cradle to Cradle stelt dat de waarschuwing van de Club van Rome voor 'grenzen aan de groei' in hun benadering achterhaald is: groei kan goed zijn zolang onze positieve bijdragen groter zijn dan ons verbruik. Geldt dat ook voor de agrarische sector? Overvragen we de draagkracht van de aarde nu al niet om onze behoefte aan vlees te bevredigen? Groei van levende organismen kun je niet louter technologisch regelen. Er blijven grenzen.
· Om een kringloop te doorlopen heb je energie nodig. Onze westerse samenleving is al energieverslaafd. Draagt Cradle to Cradle bij aan een vermindering van het energieprobleem? Braungart reageerde op mijn vraag met te zeggen dat er meer dan genoeg zonne-energie binnenkomt op aarde om volledig in onze energiebehoefte te voorzien. Alleen, zover is het nu nog niet. Wel heeft deze nieuwe benadering het voordeel dat er veel nieuwe processen ontwikkeld moeten worden. Daarbij kan dan vanaf het begin rekening worden gehouden met energiezuinigheid.
Hoe heb ik het symposium ervaren? De benadering van Cradle to Cradle vind ik een vernieuwende invalshoek voor het groeien naar een duurzame samenleving. De uitdaging is om niet te volstaan met het verbeteren van processen die naar hun aard niet duurzaam zijn. Je moet vanaf het begin opnieuw ontwerpen hoe je een gewenst doel kunt bereiken. Bijvoorbeeld: niet de auto verbeteren, maar een goed vervoerssysteem ontwerpen. Spannend om mee te maken hoe dan onze samenleving zal gaan veranderen. Krijgen we bij Armhoede een inspirerend voorbeeld?